رهبر انقلاب اقدامات دوره سه ساله خدمت شهید رئیسی را با “امیرکبیر” مقایسه کردند. در مدت خدمت شهید رئیسی گامهای جدی در مسیر توسعه کشور از عضویت در پیمانهای اقتصادی و امنیتی بین المللی تا رفع موانع حضور مردم در اقتصاد بامقررات زدایی برداشته شد.
سه شنبه و همزمان با هفته دولت، مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت چهاردهم با حضور در حسینیه امام خمینی(ره) با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب دیدار کردند.
رهبر انقلاب در اولین نکته خطاب به دولت جدید، فرصت خدمت به مردم و تلاش برای پیشرفت کشور را نعمت بزرگ الهی برشمردند و فرمودند: این امانت خدا و مردم را قدرشناسی کنید و بدانید فرصت ۴ سال خدمت به سرعت برق و باد می‌گذرد؛ البته در همین مدت هم می‌توان کارهای بزرگی کرد. همچنانکه امیرکبیر در مدت ۳ سال کارهای بزرگی انجام داد و رئیسی عزیز هم در حدود ۳ سال خدمت برخی پایه‌گذاری‌های خوبی انجام داد که ان‌شاءالله ثمره آن به کشور خواهد رسید.
رهبر انقلاب پیشتر نیز در خصوص اقدامات امیرکبیر گفته بودند “کل دوره حکومت امیرکبیر ۳ سال است یعنی کمتر از یک دوره [۴ ساله] ریاست‌جمهوری؛ اما او کاری کرد که در تاریخ ماندگار شد.”
همچنین رهبر انقلاب درجای دیگر می‌فرمایند:”یک نفر مثل میرزا تقى‌خان امیرکبیر در نظام سیاسى دوره‌هاى اخیر ایران پیدا مى‌شود؛ کسى که با دید نافذ خود مشکل اساسى این کشور را فهمید و اگر کسى مى‌خواست همه‌ى مشکلات این کشور را تعقیب کند، مثل ریسمان‌ها و رشته‌هایى که همه به یک مرکز مى‌رسید، آن مرکز را امیر کبیر کشف کرد؛ و آن عبارت بود از وابستگى به بیگانه.”
در ادامه به برخی اقدامات شاخص دولت شهید رییسی در دوره سه ساله اخیر که بعضا به تغییر در ریل گذاری به نفع عموم مردم و بر منبای چرخش از سازوکارهای پوسیده و غیر موثر برای کلیت اقتصاد ایران استوار بود خواهیم بود.
تغیر ریل گذاری اقتصاد ایران؛ چرخش از رانت جویی نفتی به رشد و بهره وری با مانع زدایی از اقتصاد
فعال شدن پایگاه ملی مجوزها در راستای مانع زدایی از اقتصاد از طریق تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار یکی از اقدامات مهم دولت شهید رییسی در راستای واگذاری امور به مردم و بخش خصوصی واقعی بود. متاسفانه های در سالهای اخیر روند بسیاردشوار دریافت مجوزها به یکی از موانع جدی نقش افرینی مردم در اقتصاد ایران تبدیل شده و امکان ورود منابع و ظرفیت میلیونها نفر از ایرانیان به دلیل انحصاری که در بخشهای مختلف شکل گرفته بود وجود نداشت.
شهید رئیسی از یک سو با باور عمیق نسبت به ظرفیتهای داخلی و با تیزبینی وحساسیت ویژه ای که از زمان مدیریت کلان در قوه قضاییه بدست اورده بودند و از سوی دیگر با اعتقاد ویژه به این مطلب که وابستگی به خارج یکی از عوامل تاریخی عقب ماندگی اقتصاد ایران است، روی همین چالش چند دهه‌ای کشور متمرکز شد.
مدت کوتاهی بعد از شروع دولت این موضوع به صورت مستقیم با پیگیری شخص آیت الله رئیسی در وزارت اقتصاد دنبال شد. به نظرمیرسد این موضوع یکی از اقدامات مهم تحولی دولت سیزدهم در راستای تغییر ریل گذاری از اقتصاد رانتی مبتنی بر درامد نفت به اقتصاد توسعه محور مبتنی بر رشد مداوم باشد.
این پایگاه از سال ۸۶ طبق ماده ۷ قانون اجرایی شدن اصل ۴۴ باید فعال میشد اما عملا به دلیل تعارض منافع دولتی ها تحقق پیدا نمیکرد. پروژه تسهیل صدور مجوزها از آذر ۱۴۰۰ با هدف اجرای کامل و مؤثر ماده ۷ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ شروع شد و امسال در آخرین مرحله اجرایی خود به سر می‌برد.
جهش در رشد اقتصادی و رکورد زنی در تحقق کمترین نرخ بیکاری
درحوزه رشد اقتصادی با اقدامات دولت شهید رئیسی، کشور پس از یک رکود ۱۰ ساله با رشد اقتصادی صفر درصد وارد دوره رشدهای مثبت شد. براین اساس رشد اقتصادی در گام اول به ۳ درصد و بعد از آن به ۴ درصد رسید. نکته جالب توجه اینکه نه تحول مثبت در حوزه رشد اقتصادی نه تنها در امارهای مرکز امار و بانک مرکزی نمود پیداکرد بلکه صندوق بین المللی پول و بانک جهانی به عنوان در مرجع بین المللی مورد وثوق نیز بر این تغییر محسوس درحوزه رشد اقتصادی صحه گذاشتند.
همچنین طبق اعلام مرکز آمار ایران، آخرین گزارش اعلام شده درخصوص نرخ بیکاری زیر ۱۰ درصدی حاکی از ان است که یکی از کم ترین نرخهای بیکاری ۴۰ سال اخیر در دوره دولت شهید رئیسی محقق شده است.
رکود زنی در کاهش رشد نقدینگی و پایه پولی در راستای کنترل تورم پولی
یکی از چالشهای مهم اقتصاد ایران در سالهای اخیر به خصوص بعد از تحمیل تحریمهای سال ۱۳۹۷ موضوع شوکهای پیاپی تورمی بود. در سالهای اخیر تورمهای بالای ۴۰ درصد اسیب های جدی به معیشت خانوار وارد کرده بود. به زعم تمام کارشناسان رشد بی ضابطه نقدینگی و پایه پولی از جمله علل شکل گیری تورم نا متعارف در اقتصاد ایران است. در شهریور ماه ۱۴۰۰ در زمان تحویل دولت تورم ۱۲ ماههه منتهی به شهریور ماه به اذعان امارهای بانک مرکزی به بیش از ۶۰ درصد رسیده بود، در همان مقطع نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی بالای ۴۰ درصد نگرانیهای جدی را در مورد ورود اقتصاد ایران به دامنه ابر تورم ایجاد کرده بود.
این درحالی است که با اقدامات انجام شده در حوزه کنترل ترازنامه و همچنین سیاست تثبیت ارزی روند رشد دوازده ماهه پایه پولی با آغاز به کار دولت سیزدهم و متاثر از رویکرد انضباط گرایانه دولت و سیاست‌های پولی و نظارتی فعال بانک مرکزی به طور قابل ملاحظه‌ای کاهشی شد و از ۴۲.۸ درصد در پایان تیرماه ۱۴۰۰ به محدود ۳۰ درصد در بهار ۱۴۰۳ رسید. نرخ رشد نقدینگی نیز که در پایان شهریورماه ۱۴۰۰ به رقم ۴۰.۵ درصد رسیده بود، در پایان سال ۱۴۰۱ به رقم ۳۱.۱ درصد و در پایان سال ۱۴۰۲ به رقم ۲۴.۳ درصد کاهش یافت.
از کریدور شمال-جنوب تا عضویت در پیمانهای مهم بین المللی
یکی از مهمترین موضوعاتی که کشورها در بخش حمل و نقل دنبال کرده و دائماً به دنبال توسعه آن هستند؛ موضوع کریدورهای بین‌المللی است. کریدورها می‌توانند با افزایش مراودات اقتصادی و سیاسی با کشورهای همسایه و جهان برای ایران اثرات ضد تحریمی به دنبال داشته باشند. ایران می‌تواند با در اختیار داشتن شاهراه‌های بین‌المللی حمل کالا و بار، قدرت اثرگذاری و چانه‌زنی خود را در فضای بین‌الملل بهبود ببخشد. عبور مسیرهای بین‌المللی از خاک کشور ما خود به خود به توسعه بیشتر مناطق ترانزیتی منجر خواهد شد و در نهایت کریدورهای بین‌المللی به یک منبع مهم درآمد ارزی برای کشور تبدیل خواهد شد.
دکتر رئیسی در آخرین دیدار خود با رئیس جمهور روسیه گفته بود،” تثبیت جایگاه شایسته ایران در نظام بین‌الملل وظیفه ملی، تاریخی و الهی دولت مردمی است و طرح‌های دولت برای ارتقای نقش‌آفرینی ایران در اقتصاد منطقه با جدیت دنبال خواهد شد” در همین راستا اقدامات و پیگیریهای شهید رئیسی برای تکمیل کریدور شمال- جنوب بعد از ۲۰ سالاز مطرح شدن طرح مذکور، قابل توجه است.
در این راستای باید این نکته را متذکر شد که برنامه کشور ترانزیت ۲۰میلیون تنی در کوتاه‌مدت (یک‌سال) و ترانزیت ۵۰میلیون تنی در بلند‌مدت با درآمدزایی ۵۰میلیارد دلار از طریق کریدور شمال – جنوب است. ایران قصد دارد با توسعه زیرساخت‌ها و همچنین تسهیل قوانین، دستیابی به این درآمد را ظرف چند سال آینده با نقش افرینی جدی در تکمیل کریدور شمال – جنوب عملیاتی کند. ذکر این نکته در اینجا ضروری است که گامهای اصلی تکمیل این کریدور مهم بین المللی با پیگیریهای مستقیم شهید رئیسی برداشته شد و دولت چهاردهم نیز باید از فضای ایجاد شده در دولت شهید رئیسی برای دست یابی به انتفاع عمومی کشور استفاده کند.
همچنین عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای که بعد از مدتها پیگیری در دولت شهید رئیسی محقق شد فرصت‌های بسیاری برای کشورمان ازجمله در زمینه اقتصادی ایجاد می‌کند و موجب رشد صادرات کشورمان به کشورهای عضو این پیمان شده است. سازمان همکاری‌های شانگهای یکی از بزرگترین، مهمترین، وسیع‌ترین و ثروتمندترین سازمان‌های منطقه‌ای جهان است و نقش بسیار مهمی در مناسبات تجاری و امنیتی جهان بازی می‌کند.
یکی دیگر از اقدامات مهم که در زمان شهید رئیسی و در راستای “سیاست همسایگی” دولت سیزدهم محقق شد موضوع امضای قرارداد سوآپ گازی ایران با ترکمنستان بود. همکاری ایران، اذربایجان و ترکمنستان در حوزه انرژی از سه بعد اقتصادی، سیاسی و ترانزینی برای کشور حائز اهمیت بود. این موضوع یکی از نمادهای توفیق سیاست همسایگی دولت سیزدهم قلمداد میشود.
جهش صادرات نفت با وجود تداوم تحریمها
در حالی که بعد از تحریمهای سال ۱۳۹۷ به این سو فروش نفت کشور با چالش جدی رو به رو شده بود دردولت شهید رئیسی صادرات نفت ایران مجددا به محدوده ۲ میلیون بشکه نزدیک شد. این رقم در دهه ۹۰ تنها در دوره موسوم به برجام در غیاب تحریم رخ داده بود. بعد از این جهش قابل توجه در حوزه صادرات جایگاه سوم اوپک را مجدد ازآن خود کند. دستیابی به این هدف در حالی رخ داد که کشور این حجم از فروش نفت را پس از سال ۹۷ و آغاز تحریم های ظالمانه تجربه نکرده بود.
